Przyczyny i rodzaje przebarwień na skórze

Zaburzenia produkcji melaniny, czyli przebarwienia na skórze są powszechnym problemem. Dotykają praktycznie wszystkie osoby, niezależnie od fototypu skóry. Większość przebarwień jest wynikiem zwiększonej produkcji melaniny przy normalnej ilości melanocytów, jednak i to nie jest regułą.

Najbardziej narażone na ich powstawanie są osoby o ciemnej karnacji lub intensywnie korzystające z kąpieli słonecznych, gdyż u nich występuje wzmożona produkcja barwnika (melaniny), a tym samym, zwiększa się ryzyko wystąpienia zaburzeń całego procesu.

Przebarwienia dzielimy w zależności od głębokości umiejscowienia barwnika:

• naskórkowe (brązowe)
• skórne (niebiesko-szare)
• skórno-naskórkowe (brązowo-szare)

Czynniki sprzyjające tworzeniu się przebarwień:

• ekspozycja na działanie promieni UV,
• zaburzenia hormonalne (np. wzrost stężenia estrogenów w trakcie ciąży czy podczas przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych),
• stosowanie kosmetyków i herbatek ziołowych zawierających wyciągi z roślin, np. dziurawiec,
• niektóre leki,
• choroby tarczycy, wątroby i nadnarczy,
• genetycznie zaprogramowana skłonność do przebarwień,
• niedobór witaminy D, niektórych jonów lub białek,
• stany zapalne w trądziku, infekcjach skórnych, alegrie,
• uszkodzenia mechaniczne i oparzenia skóry.

U kobiet częstym problemem powstawania przebarwień jest osuda (melasma). Schorzenie to pojawia się najczęściej między 25 a 45 rokiem życia. Przebarwienia obejmują głównie skórę twarzy: czoło, policzki, okolice wargi górnej. Najczęstsza jest tzw. forma objawowa, czyli powstająca podczas ciąży, po przyjęciu niektórych leków (często po środkach antykoncepcyjnych) lub podczas zaburzeń hormonalnych. Na powstawanie melasmy ma również wpływ uwarunkowanie genetyczne i ekspozycja na promieniowanie UV. Osuda ujawnia się u 50-80% kobiet w ciąży i 30% kobiet stosujących leki antykoncepcyjne.

Znając mechanizm powstawania przebarwień, tworzone są preparaty depigmentacyjne, coraz częściej wieloskładnikowe. Typowym środkiem w leczeniu tej przypadłości jest hydrochinon (zawarty w Cosmelanie), jednak stosunkowo wysoka toksyczność i możliwość występowania efektów ubocznych, zmusiła naukowców do badania nowych, bezpieczniejszych terapii bez jego zastosowania. Przykładem takiego zabiegu jest Melan:off.

Rodzaje przebarwień:

• piegi,
• znamiona skórne,
• plamy soczewicowate,
• plamy koloru kawy z mlekiem,
• przebarwienia polekowe,
• przebarwienia pozapalne,
• przebarwienia pourazowe,
• oraz te, powstałe w wyniku zwiększonej wrażliwości skóry.

Wpływ niektórych substancji zawartych w produktach depigmentujących:

1. Hamowanie aktywności tyrozynazy: kwas azaleinowy, kwas kojowy, alfa arbutyna, butylresorcinol, aloes, tretynoina, wyciąg ze szczawiu.
2. Degradacja tyrozynazy: kwas linolowy i jego pochodne.
3. Upośledzenie transferu melanosomów z melanocytów do keratynocytów.
4. Przyspieszenie odbudowy skóry: kwas salicylowy, kwas glikolowy, kwas mlekowy, kwas linolowy, kwas azeinowy, kwas retinowy.
5. Antyoksydanty hamujące proces polimeryzacji melaniny: witamina C.