Wpływ wolnych rodników na starzenie się skóry

Nasza skóra stanowi naturalną barierę pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a naszym organizmem. Chroni go nie tylko przed urazami mechanicznymi czy drobnoustrojami, ale też i promieniowaniem. Pomaga również w regulacji ciepłoty ciała oraz ogranicza utratę wody.

Wygląd naszej skóry zależy w dużej mierze od warunków środowiskowych, które zazwyczaj nie są dla niej obojętne. Chodzi tu głównie m.in. o promieniowanie UV, wolne rodniki i nasze predyspozycje genetyczne do radzenia sobie z nimi. Wolne rodniki powodują osłabienie aktywności melanocytów (to one chronią nas przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych). Konsekwencją tego jest osłabienie systemu odpornościowego i wzrost wrażliwości na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych. Ponadto, zmniejsza się także ilość fibroblastów w skórze, co jest bezpośrednią przyczyną spadku produkcji kolagenu – skóra staje się mało elastyczna.

Jak wolne rodniki niszczą organizm?

Należy wiedzieć, że w składzie naskórka znajdują się tzw. „struktury lipidowe”, które są bardzo podatne na procesy utleniania (proces ten nazywa się peroksydacją rodnikową – jest przyczyną powstawania wielu niekorzystnych zmian w skórze). Proces ten dotyczy głównie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych wchodzących w skład fosfolipidów. Natomiast fosfolipidy to główne składniki błon komórkowych.

Proces utleniania, czyli niszczenia błon komórkowych przez wolne rodniki polega na odrywaniu atomów wodoru od wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Taka niekompletna cząsteczka kwasu przekształca się w wolny rodnik – krótko mówiąc, wolny rodnik wytwarza kolejny wolny rodnik zdolny do powtórzenia całego procesu. W pewnym momencie może dojść do sytuacji (tzw. terminacji), gdzie zabraknie wolnych rodników – proces ulega przerwaniu. Pozostają tylko produkty reakcji utleniania kwasów tłuszczowych. Niestety, mogą one ulec rozpadowi właśnie na wolne rodniki. Rozpad taki jest inicjowany przez jony metali np. żelaza, miedzi, które występują naturalnie w naszym organizmie.

Wolne rodniki nie ograniczają swojego działania jedynie do lipidów. Potrafią również niszczyć struktury azotowe, np.: aminokwasy, białka i kwasy nukleinowe, które stanowią podstawowy budulec wnętrza komórek. Uszkodzone lub zniszczone białka gromadzą się w komórkach, zaburzając ich poprawne funkcjonowanie, a tym samym przyspieszają jej starzenie się.

Naturalna obrona przed wolnymi rodnikami

Nasz organizm nie pozostaje bierny w walce ze szkodliwym działaniem wolnych rodników. W toku ewolucji wytworzył wiele mechanizmów obronnych do ich zwalczania lub przerywania ciągu reakcji rodnikowych. Naturalne przeciwutleniacze to aktywne związki w stosunku do różnych grup wolnych rodników. Należą do nich m.in.: witamina C (kwas askorbinowy), koenzym Q₁₀ beta-karoten i inne karotenoidy, tokoferole, kwas liponowy i moczowy czy niskocząsteczkowe białka zawierające histydynę.

Najważniejszym ze sposobów ochrony skóry przed wolnymi rodnikami jest zapobieganie powstawania procesów rodnikowych. Polega on na neutralizacji pierwotnych („pierwszych”) rodników powstających w organizmie i niedopuszczeniu do zapoczątkowania całego cyklu peroksydacji rodnikowej.

Robimy to poprzez codzienną pielęgnację skóry, zaopatrując ją w substancje przeciwrodnikowe (tzw. antyoksydantów) zawarte w naszej diecie, kosmetykach lub poddając się zabiegom mezoterapii , które bezpośrednio dostarczają skórze niezbędnych składników odżywczych oraz antyoksydantów.

Największe znaczenie w naturalnych układach obronnych skóry mają:

• witamiana A (w tym retinol), C, E,
• flawonoidy, karotebnoidy i polifenole – substancje pochodzenia roślinnego,
• połączenia witamin i mikroelementów,
• melatonina i metionina.